Blog Single

Yrd. Doç. Dr. Mehmet Naci EFE
Üsküdar Üniversitesi / Sağlık Bilimleri Fakültesi / Sağlık Yönetimi

Günümüzde girişimcilik, ekonomi literatüründe ve diğer sosyal bilimlerde en fazla tartışılan konulardan biri haline gelmiştir. Bu durum, girişimciliğin din, kültür, kişilik ve tutumlar gibi birçok faktörle olan ilişkilerinin araştırılmasıyla daha da belirginleşmiştir. Özellikle İslam ekonomisi çerçevesinde girişimciliğin yerini ve önemini anlayabilmek için, öncelikle din ile olan ilişkisini ve İslam kültüründeki yansımasını incelemek gerekmektedir.

İslam Ekonomisinin Prensipleri

İslam ekonomisi, çevreye duyarlılığı, kaynakların kıt olmadığı inancını ve İslami değerleri içeren bir sistem olarak tanımlanır. İslam, Allah’ın cömertliği üzerine vurgu yaparak, tüm canlıların ihtiyaçlarının karşılandığını belirtir. Bu bakımdan, İslam ekonomisi, mevcut ekonomik sistemlerdeki kıt kaynak anlayışını kabul etmez. Bunun yerine, kaynakların yeterli olduğunu ve bu kaynaklara erişimin bilgi ve çaba eksikliğinden dolayı sınırlı olduğunu savunur.

İslam ekonomisi, tüketimin aşırıya kaçması ve kaynakların adaletsiz bölüşümü gibi iki temel sorun üzerine odaklanır. Aşırı tüketim, özellikle lüks tüketim maddelerine harcanan milyarlarca dolarla aç ve evsiz insanların varlığı arasındaki çelişkiyi vurgular. Bu adaletsizlik, mevcut ekonomik sistemlerin kaynak kıtlığı varsayımını normalleştirmesine ve insanların bu durumu kabullenmesine yol açar.

Girişimcilik ve Önemi

Girişimcilik, ekonomik bir faaliyet olarak bir işi yapma ve yeni pazarlar arama sürecini ifade eder. Girişimciler, pazardaki arz-talep dengesini yönetir, yeni iş fikirleri geliştirir ve risk alarak bu fikirleri hayata geçirirler. Girişimcilik, kaynak yaratma veya mevcut kaynakları harekete geçirme faaliyetidir. Tarihsel olarak, girişimcilik kavramı kapitalizmle birlikte gelişmiş ve Fransız ekonomist Cantillon tarafından ekonomi literatürüne kazandırılmıştır. Say, girişimciyi kar elde etmek için tüm üretim unsurlarını bir araya getirip risk alan kişi olarak tanımlar.

Günümüzde girişimcilik, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda sosyal gelişmenin de vazgeçilmez bir unsuru olarak kabul edilmektedir. İstihdamın artması, üretim faaliyetlerinin ekonomiye değer katması ve teknolojinin gelişmesine katkıda bulunması açısından girişimcilerin rolü büyüktür. Teknolojinin hızla geliştiği ve iletişimin interaktif hale geldiği günümüzde, girişimciliğin önemi daha da artmaktadır.

Girişimcilik ve Din İlişkisi

Din, ekonomiyi şekillendirmede önemli bir rol oynar. Din ve girişimcilik arasındaki karmaşık ilişki, inançlı kişilerin girişimcilik faaliyetlerini ve kararlarını etkiler. İslam, çalışmayı ve ticareti teşvik eden bir dindir. Kur’an, çalışmayı ve ilim öğrenmeyi ibadet olarak kabul eder ve dünyanın imar edilmesini bir insanlık görevi olarak görür.

İslam Ekonomisinde Girişimciliğin Gelişememe Nedenleri

Müslüman ülkelerde girişimciliğin gelişememesinin çeşitli nedenleri vardır. Bazı görüşler, bu durumun İslam’ın getirdiği kurallara ve prensiplere dayandığını savunurken, diğer görüşler, batı dünyasının Müslüman ülkeleri sömürmesi nedeniyle olduğunu belirtir. İç çatışmalar ve ekonomik istikrarsızlıklar da bu durumun nedenleri arasında yer alır.

Girişimcilik, ekonomik kalkınma ve sosyal refah açısından vazgeçilmez bir unsurdur. Bilimsel çalışmaların ve Ar-Ge yatırımlarının artırılması, yeni iş fikirlerinin ortaya çıkmasına katkı sağlayacaktır. Devlet politikaları ve dış yatırımcıların desteği, girişimciliğin gelişimini teşvik etmelidir.

Sonuç olarak, İslam ekonomisi girişimciliği teşvik eden bir sistemdir. Bu sistemin doğru anlaşılması ve uygulanması, ekonomik gelişmeyi ve sosyal refahı artıracaktır. İslam dünyasında girişimciliğin önündeki engellerin aşılması için, İslam’ın prensiplerinin topluma doğru bir şekilde aktarılması ve açıklanması gerekmektedir.

Kaynaklar:

1. Anderson, A. R., Drakopoulou-Dodd, S. L., & Scott, M. G. (2000). Religion as an environmental influence on enterprise culture–The case of Britain in the 1980s. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 6(1), 5-20.
2. Arıkan, S. (2004). Girişimcilik, Temel Kavramlar ve Bazı Güncel Konular, Genişletilmiş 2. Baskı, Siyasal Kitabevi, Ankara, 251-253.
3. Audretsch, D. B., Boente, W., & Tamvada, J. P. (2007). Religion and entrepreneurship.
4. Aytaç, Ö., & İlhan, S. (2007). GİRİŞİMCİLİK VE GİRİŞİMCİKÜLTÜR: SOSYOLOJİK BİR PERSPEKTİF. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (18), 101-120.
5. Azid, T., Asutay, M., Khawaja, M. J., Capital, V., & YILDIRIM, C. (2015). Fiyat Davranışı, Sermayenin Modeli ve İslam Ekonomisi.
6. Binks, M., & Vale, P. A. (1990). Entrepreneurship and economic change. McGraw-Hill Book Co Ltd.
7. Carswell, P., & Rolland, D. (2007). Religion and entrepreneurship in New Zealand. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy, 1(2), 162-174.
8. Castrogiovanni, G. J. (1991). Environmental Munihcence; A Theoretical Assessment. Academy of management review, 16(3), 542-565.
9. Drakopoulou, S., & Seaman, P. T. (1998). Religion and enterprise: An introductory exploration. Entrepreneurship: Theory & Practice, 23(1), 71-86.
10. Durukan, T. (2006). Dünden Bugüne Girişimcilik ve 21. Yüzyılda Girişimciliğin Önemi.
11. Iannaccone, L. R. (1998). Introduction to the Economics of Religion. Journal of economic literature, 36(3), 1465-1495.
12. İdema, http://www.idemahaber.com/dunya-inovasyon-2016-siralamasinda-turkiye-42-sirada/ (17/04/2017)
13. Eren, İ. (2012). Girişimcilik ve din: temel kaynakları çerçevesinde İslam’ın girişimciliğe bakışına yönelik bir değerlendirme.
14. Görmüş, Ş. (2016). İslam İktisadı İnsanlık için Bir İhtiyaç mı?. International Journal of Islamic Economics and Finance Studies, 1(2).
15. Haenni, P. (2005). L’islam de marché. Paris, Le Seuil.
16. Hisrich, R. D., & Peters, M. D. (2001). Creativity and the business idea. New York NY: McGraw-Hill, 164-193.
17. Karakuş, M. K., & Göndeş, H. G. (2015). PİYASA İSLAMI: İSLAM SURETİNDE NEOLİBERALİZM. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(32).
18. Kur’an, kuranmeali.org sitesindeki meallerden yararlanılmıştır.
19. McCleary, R., & Barro, R. (2003). Religion and economic growth across countries.
20. McCleary, R. M., & Barro, R. J. (2006). Religion and economy. The Journal of Economic Perspectives, 20(2), 49-72.
21. Phelps, E. S. (2007). Entrepreneurial culture. The Wall Street Journal, 12(February).
22. Smith, A. (1776). An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations: Volume One. London: printed for W. Strahan; and T. Cadell, 1776.
23. Weber, M. (1997). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, çev. Aruoba, İkinci Baskı, İstanbul: Hil Yayın.